… czyli co warto zwiedzić
Agra, Indie
Taj Mahal – indyjskie mauzoleum wzniesione przez Szahdżahana z dynastii Wielkich Mogołów, na pamiątkę przedwcześnie zmarłej, ukochanej żony Mumtaz Mahal. Obiekt bywa nazywany świątynią miłości. Taj Mahal został wzniesiony w Agrze, mieście nad rzeką Jamuna, w indyjskim stanie Uttar Pradesh. Agra leży w odległości ok. 200 kilometrów od Delhi. Kompleks budowlany Taj Mahal składa się z głównej świątyni z wielką kopułą, w kształcie cebuli, charakterystyczną dla sztuki islamu i olbrzymią bramą, symbolizującą wrota do Raju. Jest ona osadzona na plincie, w której rogach stoją cztery minarety – wieże, z których imam nawołuje wiernych do modlitwy. Uzupełnieniem kompleksu są standardowe elementy tego typu budowli: kanały wodne oraz podzielony na cztery części ogród krajobrazowy. Konstrukcja ogrodu perskiego przed mauzoleum imituje muzułmańskie wyobrażenie raju, które cechuje duże podobieństwo do jego chrześcijańskiego odpowiednika. Po lewej stronie mauzoleum znajduje się meczet a po prawej dom dla gości. Obiekty tłumnie odwiedzane są przez turystów. Różnica w cenie dla miejscowych i zagranicznych gości jest ogromna. Bilet nas kosztował 750 rupii indyjskich podczas gdy miejscowi mogli go nabyć za 50 rupii indyjskich. Dużą atrakcją jest zwiedzanie Taj Mahal podczas pełni księżyca, cena biletu kosztuje 3000 rupii indyjskich ale można zobaczyć efekt przenikania światła przez biały marmur powodując, że staje się transparentny. O ile sam kompleks robi duże wrażenie o tyle cała jego otoczka to wrażenie niszczy. Tłumy turystów i tłumy miejscowych i przyjezdnych naciągaczy i żebraków, do tego wszechobecny brud i nieład a sama Jamuna to ściek, w którym kąpią się krowy a nie rzeka. Byliśmy, zobaczyliśmy bo to bądź co bądź jeden z cudów świata ale na kolana nas nie powalił.
[M] Trzeba też wspomnieć o tym, iż z racji tego, że płacimy drożej za bilet należy nam się butelka wody oraz worki ochronne na obuwie ale w indyjskim stylu nikt o tym nie powie. Pewnie jest napisane gdzieś w hindi. Nie znasz ? A to pech 😛 Na nachalnych przewodników wynalazłem trochę trolowy sposób: jak mnie pytają czy chce przewodnika odpowiadam – tak, chwilkę odczekuję i mówię, że musi mówić po polsku. 🙂 Skutkuje w 100 %.
Mały Taj Mahal czyli Baby Taj to mauzoleum I’timad -ud- Daulah znajduje się również w mieście Agra w Indiach, w stanie Uttar Pradesh. Często określany jako ” skarbczyk “, czasami nazywany “Baby Taj “, grób I’timad -ud- Daulah jest często postrzegana jako projekt na Taj Mahal. Wraz z głównym budynkiem kompleks składa się z licznych przybudówek i ogrodów. Grobowiec zbudowany został w latach 1622 – 1628 głównie z czerwonego piaskowca z marmurowymi dekoracjami, jak Tomb Humayun w Delhi i grobowiec Akbara w Sikandra. Dla nas miejsce to było bardziej przyjazne niż Taj Mahal. Było tam mniej ludzi i mogliśmy znaleźć tam trochę spokoju. Niestety widok Jamuny i pływających w niej śmieci nadal był odstraszający. Marcin próbował wejść na otaczające ogród mury ale mu się nie udało bo już po chwili gwizdkiem gwizdał na nas ktoś z ochrony obiektu.
Czerwony Fort (Lal Qila) to druga największa, po Taj Mahal, atrakcja Agry. Dawniej Agra była stolicą państwa Wielkich Mogołów i przez ponad wiek jednym z najwspanialszych miast Azji. Czerwony Fort to zespół budowli, głównie o charakterze pałacowym, otoczonych wysokim 20 metrowym murem o długości 2,5 km, zbudowanym z czerwonego piaskowca. Wybudował go Akbar Wielki, najwybitniejszy władca z dynastii Mogołów. Budowę ukończono około 1573 roku. Początkowo pełnił on funkcję militarną, później zaś stał się rezydencją cesarza i jego rodziny. Do fortu prowadzi wielka brama – Amar Singh, a wewnątrz jego murów znajdują się: Sala Audiencji Publicznych, gdzie dawniej cesarz przyjmował swych urzędników i decydował o najważniejszych sprawach państwowych, Sala Audiencji Prywatnych, gdzie gościł dyplomatów i najważniejszych państwowych dygnitarzy, Meczet Klejnotu i Meczet Perłowy – uważany za jeden z najpiękniejszych w Indiach oraz piękne pałace cesarskie – Pałac Dżahangira i Pałac Luster, z których rozpościera się piękny widok na rzeką Jamunę. Bilet wstępu dla turystów kosztuje 300 rupii indyjskich, zaś dla lokalnych – 20 rupii indyjskich. Obiekt jest bardzo rozległy, zwiedzenie Fortu może zająć trochę czasu. W ogrodach oczywiście biega mnóstwo wiewiórek, które chętnie wcinały od Marcina pokruszone ciastka.
Delhi, Indie
Qutb Minar – choć to nazwa całego kompleksu, to jego najbardziej istotnym i rzucającym się w oczy elementem jest minaret. To wieża zwycięstwa wybudowana przez Kutb ud-dina Ajbaka, pierwszego muzułmańskiego władcę Delhi, przypominająca w stylu wieże afgańskie i pełniąca funkcje minaretu. Ma blisko 73 m wysokości (co stanowi najwyższy na świecie minaret z cegieł), a jej średnica maleje ku górze. U podstawy wynosi 15 m, a u szczytu 2,5 m. Przypatrując się wieży można dostrzec 5 poziomów, oddzielonych balkonami. Pierwsze trzy są wykonane z czerwonego piaskowca a 4 i 5 zarówno z piaskowca, jak i marmuru. Na całej jego wysokości wyryte są doskonale zachowane inskrypcje z Koranu. Prawdopodobnie monument zbudowano na ruinach hinduskiej twierdzy, stąd określenie używane przez muzułmanów (Wieża Zwycięstwa). U stóp minaretu wznosi się z kolei powstały w XII w. pierwszy meczet na terenie Indii – Kuwwat al-Islam., wzniesiony na pozostałościach pierwotnych świątyń hinduskiej i dżinijskiej. Gdzieniegdzie widać jeszcze pozostałości pierwotnych płaskorzeźb, detali i zdobień. Ciekawostką jest, że pomimo islamskiego zakazu by utrwalać obraz jakiejkolwiek istoty czy człowieka pozostawiono w spokoju zdobienia przedstawiające sceny z kamasutry… Spacerując po ogrodach można zobaczyć dużo przemykających wiewiórek. Przyjaźnie nastawiona do turystów jest tu też ochrona obiektu ponieważ z przyjemnością i za drobną opłatą oczywiście robi turystom zdjęcia na tle budowli oraz pokazuje ciekawe miejsca.
Bahai Lotus Tample jest Domem Modlitwy, wyrosłym na podłożu filozofii bahaizmu. Miejsce jest usytuowane z dala od centrum i pozwala odnaleźć spokój i ciszę w tym wielkim mieście, a dodatkowo łączy wyznawców wszystkich religii. Została zbudowana w latach 1980–1986 według projektu zamieszkałego w Kanadzie architekta irańskiego pochodzenia, Fariborz Sahby. Od momentu otwarcia w 1986 została odwiedzona przez ponad 50 milionów osób. Uważa się, że architektura świątyni w wielu elementach nawiązuje do Tadź Mahal. Położona w rozległych ogrodach świątynia wysokości około 40 metrów, której wygląd zainspirowany jest kwiatem lotosu. Główne filary tworzą dziewięciokąt foremny. Część górna składa się z 27 “płatków”. Może pomieścić dwa i pół tysiąca osób. We wnętrzu świątyni nie ma żadnych symboli religijnych, może się w niej modlić każdy, niezależnie od wyznawanej wiary. Wejście do środka świątyni odbywa się w grupach, wewnątrz nie można robić zdjęć i należy zachować bezwzględną ciszę. Świątynię okalają piękne ogrody. Świątynia Lotosu jest poniekąd wizytówką Indii więc dziwią mnie zaniedbane fontanny i baseny przy budynku w których pływa gruby kożuch pleśni.
Rajpath to Droga Królewska, liczący 3,2 km długości bulwar, przy którym odbywają się obchody najważniejszych świąt państwowych, m.in. Święta Republiki 26 stycznia każdego roku. Na zachodnim krańcu znajduje się Rashtrapati Bhavan, czyli Dom Prezydencki. To oficjalna rezydencja prezydenta Indii, wzniesiona pod koniec lat 20 XX w. Budynek otaczają Ogrody Mughal, zajmujące powierzchnię 130 hektarów. Od strony północnej i południowej siedziba prezydenta sąsiaduje z rządowymi budynkami ministerialnymi. Z kolei na wschodnim krańcu Rajpath wznosi się imponująca Brama Indii (India Gate). Ta kamienna, mierząca 42 m wysokości budowla przypominająca Łuk Triumfalny poświęcona jest 90 tysiącom żołnierzom indyjskiej armii, którzy zginęli w czasie I Wojny Światowej. Przy India Gate można zrobić sobie zdjęcie z odświętnie umundurowanymi policjantami, do których wręcz ustawia się kolejka. Nam udało się zrobić im konkurencję i choć nie mieliśmy strojów misia z Zakopanego to druga kolejka ustawiła się przed nami i miejscowi turyści robili sobie pamiątkowe zdjęcia.
Czerwony Fort (Lal Qila) to niewątpliwe świadectwo potęgi dynastii Mogołów, od czasów towarzyszącego im splendoru i przepychu. Ogrom budowli podkreślają masywne mury fortu, rozciągające się na długości 2 km, a przybierające wysokość od 18 do 33 m. Shahjahan wznosił fort przez 10 lat z zamiarem przeniesienia stolicy z Agry do nowego miasta – Shahjahanabad. Z uwagi jednak na jego osadzenie w więzieniu, plan nie został zrealizowany. Nam jakoś miejsce to nie przypadło do gustu. Były tam zbyt duże tłumy turystów a przejście pomieszczeń muzeum w takim ścisku było przeżyciem traumatycznym, szybko stamtąd uciekliśmy ale zanim nam się to udało to kilka całych rodzin zrobiło sobie z nami zdjęcia.
Akshardham Temple jest współczesnym, cieszącym się ogromnym zainteresowaniem Hindusów projektem. Kompleks otwarto w 2005 r. i ze względu na jego rozrywkowe funkcje, określany jest czasem ironicznie „Religijnym Disneyland’em”. Budynki, budowle, ogrody cechuje wszechobecny przepych. Można tam obejrzeć przedstawienie teatralne odgrywane przez mechaniczne lalki, odbyć rejs łodzią, w czasie którego zapoznajemy się z 10-tysiącletnią historią Indii i obejrzeć wieczorny pokaz fontann. W całym kompleksie obowiązuje całkowity zakaz fotografowania. Samochody wjeżdżające na parking przed świątynią są przeszukiwane przez ochronę, nam sprawdzono podwozie, silnik, bagażnik i sprawdzono czy nie schowaliśmy kogoś pod siedzeniami. Przed wejściem na teren kompleksu, które jest nieodpłatne należy oddać aparaty fotograficzne, telefony komórkowe a nawet pendrive-y w przechowalni, gdzie wykonywane jest również zdjęcie oddającego przedmioty. Na terenie świątyni jest kilka miejsc, gdzie wykonywane są zdjęcia chętnych turystów ze świątynią w tle a po zakończonym zwiedzaniu zdjęcie takie można odebrać w sklepie z pamiątkami. Przed wyjściem z kompleksu znajduje się też restauracja typu fast food. Kompleks jest ogromny i nam niestety nie udało się zwiedzić go w całości ponieważ utknęliśmy na przedstawieniu mechanicznych lalek, które trwało na pewno ponad godzinę.
Lakszminarayan Temple, znana także jako Birla Mandir, została zbudowana na cześć hinduistycznej bogini bogactwa, Lakszmi oraz jej małżonka, Wisznu. Budowana była od 1933 roku przez rodzinę Birla, znanych i bogatych indyjskich przedsiębiorców, zainaugurowana została przez Mahatmę Gandhiego w 1939 roku. Chciał on, by Świątynia nie była przeznaczona tylko dla hindusów, ale by odwiedzali ją też ludzie innych wyznań. Od samego początku renowację i rozbudowę finansuje rodzina Birla. Boczne kaplice są dedykowane Sziwie, Krisznie i Buddzie. Teren świątyni zajmuje 7,5 hektara z czego zabudowania to tylko 2100 m2. Znajdują się tutaj kapliczki, fontanny oraz ogrody z posągami zwierząt i innymi dziwnymi budowlami przypominającymi poniekąd wesołe miasteczko oczywiście w części za świątynią. Sama Świątynia skierowana jest na wschód. Wnętrze jest ozdobione rzeźbami przedstawiającymi sceny z mitologii indyjskiej. W ogrodach można robić zdjęcia niestety przy wejściu do środka aparat fotograficzny i telefon należy zostawić w schowku.
Humayun’s Tomb (Grobowiec Humayuna) ten postrzegany nieraz za najbardziej wzniosły zabytek stolicy warto zwiedzić choćby z powodu jego podobieństwa do Taj Mahal. A w zasadzie z racji tego, że Grobowiec powstał jako pierwszy uważa się, że to on jest pierwowzorem Taj Mahal. Wzniesiono go w XVI w na zlecenie żony słynnego cesarza i wojownika. Jest pięknym przykładem wczesnej architektury mogolskiej, choć lokalna kombinacja elementów z czerwonego piaskowca i białego marmuru wskazuje na przenikanie się stylu dwóch kultur. Po drodze do Humayun’s Tomb mijamy mniejsze ale bardzo okazałe i klimatyczne mauzoleum Isa Khan’s Tomb. Tu możemy również wejść na okalające je mury i przespacerować się nimi dosyć spory kawałek. Na murach można spotkać młodych ludzi próbujących przelać klimat tego miejsca na płótno.
Gandhi Smiriti Museum mieści się w Starym Domu przemysłowca BD Birla. Z domu tego korzystał Mahatma Gandhi podczas swoich wizyt w Delhi. Gandhi został tam zamordowany w dniu 30 stycznia 1948r., gdy wyszedł do wiernych zbierających się w ogrodach Birla House aby wspólnie się pomodlić. Birla House został przejęty przez rząd Indii w 1971 roku, przekształcono go w Muzeum Ojca Narodu i otwarto dla publiczności w dniu 15 sierpnia 1973r. Muzeum prezentuje fotografie, rzeźby, obrazy, freski, napisy na skałach. Znajduje się tu około 6000 oryginalnych zdjęć Gandhiego jego rzeczy osobiste w tym laska, okulary, kołowrotek. Gandhi Smriti posiada bibliotekę wykazującą około 60.000 książek. Podczas zwiedzania można obejrzeć przejmujący film nawiązujący do śmierci Gandhiego a na piętrze muzeum znajduje się wystawa interaktywna. Ostatnia droga Gandhiego z domu do miejsca w ogrodzie, gdzie został zamordowany upamiętniona jest poprzez wyłożenie ścieżki odlewami jego stóp na całej jej długości.
Raj Ghat – pomnik Mahatma Gandhi są to proste kwadratowe platformy z czarnego marmuru upamiętniające miejsce, gdzie Mahatma Gandhi został poddany kremacji po zamachu w 1948 roku. Pomnik posiada epitafium He Ram przetłumaczone na „O Boże”, słowa te uważa się za ostatnie wypowiedziane przez Gandhiego. Raj Ghat jest otoczony pięknym parkiem.
